Hieny to zwierzęta uważane za tajemnicze i bardzo silne. Znane są też ze swojego upiornego wrzasku podobnego do ludzkiego śmiechu. Jednak zwykle mało wiemy o tych zwierzętach, istnieje też wiele błędnych przekonań na temat hien. Warto więc poznać prawdziwe oblicze afrykańskich hien.
Przede wszystkim hieny nie są dzikimi psami, choć nieco je przypominają. Naukowcy twierdzą, że pod względem genotypu są o wiele bardziej podobne do kotów. Systematycznie cała rodzina hienowatych (Hyaenidae) jest bowiem zaliczana do podrzędu kotokształtne (Feliformia). Hienowate są też najbliżej spokrewnione z rodziną mangustowate (Herpestidae). Do rodziny hien należy 5 gatunków, różniących się wielkością i wyglądem: hiena cętkowana/plamista (Crocuta crocuta), pręgowana/pasiasta (Hyaena hyaena), brunatna (Hyaena brunnea), grzywiasta/protel (Proteles cristata) oraz wymarła hiena jaskiniowa (†Crocuta crocuta spelaea).
Hieny mają charakterystyczny wygląd, bowiem ich przednie kończyny są znacznie dłuższe i bardziej masywnie zbudowane niż tylne. Zwierzęta te wyglądają więc, jakby stale przykucały na zadzie. Hiena cętkowana jest przy tym największym i najbardziej znanym gatunkiem (waży ok. 40-86 kg). W przeciwieństwie do innych gat., u tych hien samice są większe i ok. 10% cięższe od samców. To najsilniejsza samica w stadzie jest głównym dominantem i dowodzi. Jest przy tym bardziej agresywna od samców i ma nawet imitację samczego penisa (cecha niespotykana u innych zwierząt). Drugą co do wielkości jest hiena brunatna (waży ok. 34-73 kg), a potem pręgowana (ok. 26-42 kg). Pierwszą można od hieny cętkowanej odróżnić po długich, brązowych włosach na grzbiecie, szyi i barkach (ogon mają krótki i puszysty, podczas gdy u cętkowanych ma on pędzel sierści na końcu), natomiast drugą po tak samo długich włosach, lecz koloru szarego do słomkowego. Najmniejszym gatunkiem jest brązowa w czarne pasy hiena grzywiasta protel (ok. 8-14 kg).
Hieny zamieszkują różne rejony Afryki, dostosowując się do niemal każdego siedliska. Można je spotkać m.in. na sawannach, w lasach i na ich brzegach, na pustyniach subsaharyjskich, a nawet w terenach górskich (do wys. ok. 4 tys. m n.p.m.).
Hieny nie są wyłącznie padlinożercami, potrafią bowiem bardzo skutecznie polować i to nawet na duże i silne zwierzęta, jak bawoły afrykańskie, nosorożce, czy hipopotamy. Kilka hien może nawet zaatakować i zabić lwa. Prócz zwierząt kopytnych, hieny jedzą też ptaki i ich jaja, jaszczurki i węże, ryby, owady, a nawet szakale, lisy i jeżozwierze. Klany współpracują polując na posiłek. Hiena cętkowana może przy tym ścigać swoje ofiary z prędkością ok. 60 km/h. Dzięki jednym z najsilniejszych szczęk na świecie, miażdżą potem każdy kęs i kość, zjadając nawet kopyta. To jednak nie koniec ciekawostek na ich temat. Bowiem protele są dla odmiany owadożerne, mogą przy tym zjadać nawet ok. 30 tys. termitów każdej nocy (wiodą nocny tryb życia).
Hieny są bardzo towarzyskie i żyją w grupach stadnych zwanych klanami, liczących nawet po ok. 80 członków. Każdemu klanowi przewodniczy samica. Wszystkie samice hien plamistych mają zawsze wyższą rangę niż samce w klanie, natomiast u pozostałych gatunków klany są normalnie zdominowane przez samce. Wszystkie hieny żyją przy tym ok. 10-21 lat.
Śmiech hien cętkowanych wcale nie jest śmiechem, lecz typowym dla nich odgłosem wydawanym w momentach ekscytacji, głównie w czasie sporów i utarczek w stadzie, podejmowanych w ramach ustalania hierarchii ważności pomiędzy poszczególnymi osobnikami.
