Pies domowy (Canis familiaris) to najstarsze udomowione zwierzę, od tysięcy lat jest nieodłącznym towarzyszem człowieka. Na temat pochodzenia psa jest wiele teorii- przyjmuje się, że może pochodzić od wilka, od szakala, od psa Dingo. Pies jako gatunek pojawił się 135 tysięcy lat temu.


Psa z człowiekiem łączy wielka więź, która owiana jest legendami. Jedna z takich opowieści jest o tym, jak to Bóg po ukończeniu dzieła stworzenia, między ludźmi i zwierzętami postawił wielką przepaść. „Po jednej stronie ziejącej otchłani znaleźli się ludzie, po drugiej zaś zwierzęta. Żadne zwierzę nie próbowało dostać się na drugi brzeg, jedynie pies rozpędził się, podbiegł do skraju przepaści i skoczył. Niestety nie był to skok udany, pies zawisł nad urwiskiem i z wielkim wysiłkiem trzymał się wystających skał. Człowiek widząc, co się stało, podbiegł do psa, chwycił go mocno za kark i wydobył z opresji” . Jak mówi legenda, od tego momentu oba gatunki żyją we wzajemnej przyjaźni.
Trwająca przez tysiąclecia selekcja sprawiła, że zdolności poszczególnych ras psów dalece przekraczają zdolności jego przodka – wilka. Ponieważ jednak wspólnym przodkiem wszystkich psów jest właśnie wilk, to wrodzone wzorce zachowania wilka, choć bardzo zmienione u współczesnych psów, są kluczem do zrozumienia ich zachowania.
W opisie procesu udomowienia ras, skupię się na wybranych, najbardziej znanych lub charakterystycznych według mnie.

Owczarek niemiecki

Prawo autorskie: aleksandra007 / 123RF Zdjęcie Seryjne

Rasa ta osiągnęła ogromną popularność mimo tego, że jest stosunkowo młoda, liczy sobie od ustalenia oficjalnego wzorca 113 lat. Na całym świecie jest około miliona owczarków niemieckich a najliczniej występują ona w Niemczech, Anglii, Francji, Włoszech, Japonii, USA. W Polsce jest ich około 4000.

Owczarki wyglądem przypominają wilka. Podobieństwo to wynika nie z pokrewieństwa ale ze wspólnych cech użytkowych i proporcji ciała zapewniającej maksymalną sprawność, twardego włosa z wełnistym podszyciem i doskonale ustawionych narządów słuchu. W średniowiecznej Europie pies ten pilnował dobytku, zabudowań i stad owiec. W Europie Środkowej nazywany był,, Hovaward’’, co oznacza dosłownie,, stróż podwórzowy’’, jak u nas słowo,,brytan’’.

Używany był w średniowieczu do pilnowania i obrony dobytku i ulegał ciągłym modyfikacjom dzięki wielu czynnikom, jak wzrastający po wojnach europejskich w XVII wieku rozwój hodowli bydła i owiec, zanik niebezpieczeństwa grożącego ze strony dzikich zwierząt czy po prostu upodobanie pasterzy. Wywodzą się z nich zatem różne typy średnich psów różniące się między sobą wielkością, budową i włosem, długim bądź krótkim. Według pełnionej służby psy te zwano ogólnie owczarkami.

W XIX wieku liczba owczarków zaczęła maleć. Kiedy w Europie rozwinął się ruch kynologiczny i rozwój miast, pociągnęło to za sobą rozwój przestępczości i zainteresowanie psem służbowym. W owczarkach zaczęto widzieć materiał na psa służbowego do wojska i policji. Ciekawa jest historia psa wabiącego się Horand Linkershein- owczarka wytrzymałego, inteligentnego, którego na wystawie hodowlanej zauważył rotmistrz von Stephaintz i jego przyjaciel Artur Mayer. Właściciel Horanda wyjaśnił im, że nie jest to pies wystawowy ale pracujący, z pasją służący człowiekowi. Po tej wystawie przyjaciele- von Stephaintz i Mayer utworzyli zrzeszenie dla hodowli owczarków niemieckich, w skrócie SV. Horand został zarejestrowany jako nr 1 w księdze hodowlanej.

Właściciej tak opisywał swojego psa:. Horand ucieleśniał dla entuzjastów rasy spełnienie ich najdroższych marzeń. Był to pies jak na te czasy duży (61 cm) o potężnej budowie, pięknych liniach i szlachetnej głowie. Był silny i sprężysty jak stalowy drut. Jego wspaniałej budowie odpowiadał charakter. Horand był cudowny w posłusznej wierności dla swego pana. Był prostolinijny i szczery. Miał naturę dżentelmena połączoną z nieograniczoną pasją życia i pracy. Mimo, że nie otrzymał wielkiej tresury w młodym wieku, był przy boku swego pana uważny na jego najmniejsze skinienia. Pozostawiony sam sobie stawał się skończonym rozrabiaką i niepoprawnym prowokatorem bójek. Zawsze dobrze usposobiony wobec spokojnych ludzi, nieufny, ale nie uległy wobec obcych, przepadał za dziećmi. Jego błędy w zachowaniu były wadami wychowania nigdy skłonnościami charakteru. Horand cierpiał po prostu na nadmiar niespożytej energii i był szczęśliwy i wniebowzięty kiedy ktoś się nim zajął – wtedy był najszczęśliwszym z psów”

Od odkrycia Horanda Stephaintz i jego współpracownicy poszukiwali suk zbliżonych do tego psa, aby rozpowszechnić jego typ. Mioty po Horandzie selekcjonowano. Więc cała hodowla owczarków niemieckich zbudowana została na Horandzie i jego potomkach, stosując inbred na kilku wybranych egzemplarzach i ostrą selekcję potomstwa. Nowa krew do tego chowu krewniaczego była oczywiście wprowadzana przez suki. W wyniku chowu krewniaczego i upodobań niektórych hodowców do dużych psów, hodowla owczarka obrała w pierwszym ćwierćwieczu minionego stulecia nie taki kierunek jaki obrali sobie założyciele rasy. Około 1925 roku psy tej rasy jako całość stały się wysokie, kwadratowe, niezgrabne. Notowano ponadto coraz więcej ich wad charakteru. Mnożyły się braki w uzębieniu. Rotmistrza i jego kolegów nie cieszył taki stan rzeczy i widzieli oni konieczność zreformowania kierunku hodowli. Już w 1922 roku SV wprowadził system regularnych przeglądów licencyjnych na których analizowano i przeprowadzano surową krytykę każdego kandydującego do rozpłodu psa z dokładnym opisem i poleceniem jak go hodować

W 1925 odbyła się we Frankfurcie nad Menem doroczna wystawa psów. Niewielu hodowców z licznych krajów zdawało sobie sprawę, że data ta jest początkiem nowej ery w hodowli owczarka. Ważnym wydarzeniem miało być też uhonorowanie najlepszego psa roku, który to ukształtuje pogląd na rasę w następnych latach. Po kilku godzinach zapadłą decyzja, że nowym zwycięzcą zostaje Klodo von Boxberg, pies, który miał stać się początkiem nowej ery w historii ras. Horand był wzorcowym psem użytkowym, w postaci Kloda wrócono do psa wzorcowego i nie raz jeszcze zastanawiano się czy hodowla nie odchodzi od założonego wzoru psa użytkowego. Klodo i jego syn Utz dali wiele pięknych synów i córek, jakkolwiek w następnym dwudziestoleciu nie raz jeszcze powtarzano hasło o powrocie do psa wzorcowego wobec tendencji owczarków w przesadnym ukątowaniu kończyn. Po II wojnie światowej olbrzymy wpływ na hodowlę wywiera urodzony w 1947 roku Rolf von Osnabrucker Land. Od niego odgałęziają się linie owczarków hodowanych do tej pory w Niemczech.


Owczarek szkocki długowłosy

Prawo autorskie: kanashi / 123RF Zdjęcie Seryjne

Rasa ta ze Szkocji, gdzie była używana od bardzo dawna. Występowała w tych rejonach już w XVI wieku. Na drodze wieloletnich krzyżowań i selekcji hodowlanych udało się uzyskać cechy podobne do tych jakie prezentuje obecny wzór rasy. Collie krzyżowane były przede wszystkim z seterami. Po raz pierwszy owczarka szkockiego zaprezentowano na oficjalnej wystawie psów rasowych w 1860 roku w Anglii Pierwsze owczarki szkockie w Polsce pojawiły się w 1924 roku.

Beagle

By Taz80 / SEDIRI Eddy (Personal picture) [GFDL or CC BY-SA 3.0 ], via Wikimedia Commons

Psy myśliwskie podobne do tej rasy zostały poznane już przez Rzymian w Brytanii. W 1945 roku pojawiła się nazwa- Beagle. Psy te towarzyszyły królom na polowaniach, jest on idealnym myśliwym, ma doskonały węch. Ze względu na jego przyjacielski charakter, obecnie jest to typowo rodzinny pies, również tolerancyjny i towarzyski wobec innych zwierząt. Jedną z jego wad jest to, że mimo inteligencji, sprytu, wesołości jest trochę uparty. Pies ten doskonale sprawdza się w towarzystwie dzieci- nigdy nie jest agresywny.

Chichuahua

By Binkleyz [CC BY 3.0 ], from Wikimedia Commons

Wokół pochodzenia tej rasy krąży wiele legend. Były one prawdopodobnie świętymi psami Tolteków i Azteków, którzy składali je na ołtarzu oraz jedli. Jedna z legend głosi, że psy te, na łodziach Wikingów dostały się do Nowego Świata. Amerykanie odkryli tą rasę w Meksyku. Chihuahua mogą być też krewnymi psów portugalskich żeglarzy. Psy te często chowane były wraz ze zmarłymi, by prowadziły ich w drodze w zaświaty. Aztekowie, którzy nadeszli po Toltekach, hodowali psy xolo, które także miały odprowadzać dusze zmarłych ku lepszemu światu. Magiczna siła xolo została przypisana także chihuahua, które stały się częścią rytuałów i misteriów religijnych Azteków.

Charakterystyczną cechą tych psów było to, że nie szczekały. W klasztorze w Huejotzingo, niedaleko miasta Meksyk, znajdują się figurki przedstawiające pieski łudząco podobne do chihuahua. W 1850 roku archeolodzy odkryli w Meksyku grób azteckiego księcia. Znaleźli w nim posążek psa, który był bardzo podobny do chihuahua i który przypominał naukowcom o boskiej przeszłości psów tej rasy. Wtedy to nadano jej nazwę chihuahua (od nazwy miejscowości) i to rozpoczęło triumfalny pochód małych piesków na Północ, do Stanów Zjednoczonych. Współczesny chihuahua został odkryty przez turystów zwiedzających prowincję Chihuahua w 1850r. Bardzo szybko stały się one popularne i cenne. Okazy, które trafiły do Stanów Zjednoczonych zostały skrzyżowane z black and tan terierem, co zapoczątkowało hodowlę odmiany krótkowłosej.

Ciekawą teorię o pochodzeniu tej rasy wysuwają czescy kynolodzy. Dowodzą oni, jakoby w przedkolumbijskim okresie psy, które były faworytami władców na Hradczanach, zostały wysłane jako dar dla władców Meksyku i tam zaaklimatyzowawszy się – stały rasą meksykańską, a obecnie wracają pod nową nazwą do Europy. Faktem jest, że zarówno na terenach czeskich jak i na Śląsku od bardzo dawna występują podobne do chihuahua małe pieski o wyrównanym pogłowiu uznawane za nietypowe pinczery karłowate. Obecnie trzeba mieć na uwadze to, że jako towarzysz człowieka, pies tej rasy to nie jest rozpieszczony kanapowiec ale silna osobowość, pojętny, czujny, potrafi bronić swojego właściciela.


Yorkshire terrier

By Pelz [CC BY-SA 3.0 ], from Wikimedia Commons

Pies ten, jak sama nazwa wskazuje pochodzi z hrabstwa Yorkshire, gdzie został wyhodowany. Jego przodkiem był Clydesdale terier, w procesie krzyżowania z terierem czarnym podpalanym, sky terierem i maltańczykiem wykształtował się jego wygląd i długi, jedwabisty włos. Kiedyś yorki nie były tak małe. Zaistniał trend na ich zmniejszanie. Obecnie jest to stały bywalec wystaw, psich fryzjerów i pociecha wielu właścicieli traktujących go jak małe dziecko. Idealny jest do miasta i mniejszych mieszkań.

Shi tsu

I, Saumell [CC BY-SA 2.5 ], from Wikimedia Commons


Shi tsu pochodzi z Dalekiego Wschodu, należy do piesków- lewków ściśle związanych z buddyzmem. Najpierw pieski te trzymane były w świątyniach, później dostały się na dwór chiński. Cała historia odnosi się do tego, że Tybet był krajem podbitym przez Nomadów, wywodzących się z Azji. Od Vii do IX wieku Tybet i Chiny utrzymywały ze sobą ścisłe kontakty i aby nie dopuścić do konfliktu dbano dobre stosunki pomiędzy władzami. Kiedy doszło do ślubu między tybetańską księżniczką a chińskim możnowładcą przesyłano między krajami liczne podarunki a także wymieniani między krajami psy.

W rozwoju shi tsu dużą rolę odegrał też buddyzm, dla którego jedną z ważnych rzeczy jest czczenie lwa a postać lwa występowała też we wcześniejszych religiach. Mnisi mieli dużo kudłatych piesków, które uważali za święte a poza tym wierzyli, że dusze zmarłych mnichów wcielają się w nie. Jedna ze znanych postaci buddyzmu- budda Manjusri był przedstawiany w towarzystwie małego pieska, który w razie niebezpieczeństwa mógł zmieniać się w lwa. Również tybetańscy Lamowie pochwalali tendencję hodowania shi tsu na wzór lwa, co często uwieczniali na ścianach świątyń
Shi tsu do Polski został sprowadzony jeszcze przed II wojną światową, ale wówczas występował jako tybetański terier. Po wojnie pierwszego shi tsu można było oglądać na Międzynarodowej Wystawie w Poznaniu.
Istniały teorie, według których shih tzu powstał ze skrzyżowania pekińczyka z lhasa apso, jednakże analizy DNA wskazują, że shih tzu jest znacznie starszą rasą.

Pekińczyk

Prawo autorskie: ewastudio / 123RF Zdjęcie Seryjne

Pekińczyk to jedna z najstarszych ras świata.
O tej rasie i jej udomowieniu krąży wiele legend. Według jednej z nich lew zakochał się w małpce i tak powstał pekińczyk. Pies odważny, który przeżył katastrofę Titanica, jednak tak uparty, że nie sposób czegokolwiek go nauczyć bez odpowiedniej motywacji.

W starożytności pekińczyki były strażnikami chińskich cesarzy. Cesarz i cesarzowa nosili te psy w szerokich rękawach ich szat, pekińczyki pełniły funkcję przenośnych,,piecyków’’. Dawniej inni obywatele musieli się im kłaniać. Psy tej rasy mogły należeć wyłącznie do członków rodziny królewskiej a każdy, kto próbował go ukraść lub zrobił mu krzywdę był skazywany na najgorsze kary.
Szpic średni i mały

To najstarszy pies domowy występujący na całym świecie.
Wywodzą sie prawdopodobnie od żyjącego ok. 6 tys. lat temu prastarego psa torfowego (canis familiaris palustris), którego szczątki zachowały sie w postaci skamielin. Najstarszy wizerunek przedstawiający psa w tym typie znajduje sie na attyckim dzbanie do wina pochodzącym z ok. 400 r. p.n. e. Ludność pierwotna używała szpiców do stróżowania i polowania.

Mops

By DodosD [CC BY-SA 3.0 ], from Wikimedia Commons


Z powodu nazwy używanej dla pierwszych egzemplarzy psów tej rasy importowanych z Holandii do Anglii, mówiono o nich wów¬czas: holenderskie mastify. Tymczasem jedyną wspólną cechą tych dwóch ras, jeśli chcielibyśmy ją koniecznie znaleźć, jest kolor sierści. Wystarczy porównać budowę czaszek obydwu ras, różnica jest tak duża, że wszelkie podobieństwa mopsów z mastifami, czy z którąkolwiek pochodzącą od nich rasą, muszą wydać się nie do przyjęcia. Po drugie: twierdzono, że krótka kufa mopsa powstała jako efekt łamania kości nosowej u szczeniąt. Być może w Chinach przeprowadzano opisywane „operacje”, lecz nie mogły one ukształtować typowego dla rasy pyska. Mogły co najwyżej zwiększyć efekt, jak to mają na celu wszelkiego rodzaju operacje plastyczne. Cechy rasy mogą być ustalone tylko poprzez staranną selekcję i odpowiedni dobór par hodowlanych.
Reasumując stwierdzić należy, że płaskonose i krótkowłose pieski istniały w Chinach od wieków, a do Europy przybyły w XVI i XVII wieku. Stały się bardzo popularne na dworze Wilhelma Orańczyka i jego następców.

Każda rasa, opisana powyżej ma inne pochodzenie, inny wygląd, charakter. Ludzie mogą w obecnych czasach wybierać spośród wielu ras- psa, który spełni ich wymagania, psa towarzysza zabaw, pasterza, pomocnika, ratownika, przyjaciela rodziny. Człowiek może dzisiaj wybrać rasę dla swoich potrzeb, pies jednak nie ma takiej możliwości, dlatego wybierając go i wychowując nie kierujmy się jedynie swoimi potrzebami ale i uczuciami tych zwierząt, co nam na pewno odwzajemnią. Więź psa z człowiekiem jest przecież porównywalna do więzi matki z dzieckiem. Wzorując się więc na historii, wciąż umacniajmy więź z tymi zwierzętami, aby nasze czasy weszły w rys historii jako czasy gdzie pies nie tylko służył nam jako pomocnik, pasterz itd., ale jako nasz największy przyjaciel.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj