Strona główna Ciekawostki Hiena – opis, występowanie i ciekawostki

Hiena – opis, występowanie i ciekawostki

hiena

Hieny od dawien fascynowały ludzi i budziły strach. To właśnie one, a nie wcale wilki stanowiły odniesienie do mrożących krew w żyłach wilkołaków. Prawdziwe hieny i te żyjące w czasach prehistorycznych i te obecne, wcale nie są jednak tak niesamowite i tajemnicze. Mimo licznych badań naukowych, do dzisiaj istnieje wiele nieporozumień na temat hien. Nie są to na przykład wyłącznie padlinożercy i wcale nie wszystkie hieny się „śmieją”, a ten dziwny chichot to również nie jest wcale śmiech w ludzkim jego rozumieniu. Hieny nie są tez dzikimi psami i mało tego, bo nie są nawet z psami spokrewnione. Oto kilka faktów na temat tych dziwnych zwierząt, wyjaśniających wszystkie nieporozumienia i plotki na ich temat.

Klasyfikacja / taksonomia hien

Według Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Zoologicznej ICZN (International Code of Zoological Nomenclature) oraz ITIS (Integrated Taxonomic Information System stworzony w 1996 r. w USA):
Domena – eukarionty
Królestwo – zwierzęta (łac. Animalia)
Podkrólestwo – zwierzęta dwubocznie symetryczne
Typ – strunowce (łac. Chordata)
Podtyp – kręgowce (łac. Vertebrata)
Gromada – ssaki (łac. Mammalia)
Podgromada – ssaki żyworodne (łac. Theria)
Infragromada – łożyskowce (łac. Placentalia)
Rząd – drapieżne (łac. Carnivora)
Nadrodzina – kotokształtne (łac. Feliformia)
Rodzina – hienowate (łac. Hyaenidae)
Podrodzina – hieny (łac. Hyaeninae)

Rodzaje i gatunki

  • Crocuta crocuta – hiena cętkowana zwana też plamistą (rodzaj: Crocuta)
  • Hyaena brunnea – hiena brunatna zwana też brązową (rodzaj: Hyaena)
  • Hyaena hyaena – hiena pręgowana zwana też pasiastą (rodzaj: Hyaena)
  • Proteles cristata – hiena grzywiasta zwana też protel grzywiasty (rodzaj: Proteles)
  • Crocuta (crocuta) spelaea – wymarła hiena jaskiniowa (rodzaj: Crocuta)

Rozmiar i pokrój hien

Hieny (łac. Hyaeninae) to wyróżniana przez systematyków na podstawie różnic w uzębieniu, podrodzina dużych ssaków drapieżnych z rodziny hienowatych (łąc. Hyaenidae), obejmująca łącznie 4 gatunki żyjące obecnie i jeden wymarły. Wiele osób porównuje hieny do psów. W rzeczywistości są one bardziej podobne do kotów, do których zresztą zgodnie z obecnie obowiązującą systematyka należą. W rzeczywistości są bowiem członkami podrzędu Feliformia, który jest częścią klasyfikacji systematycznej przynależnej dla drapieżników kotowatych, do której zalicza się też m.in. lwy, tygrysy, czy nasze koty domowe (zgodnie z Międzynarodowym Kodeksem Nomenklatury Zoologicznej (ICZN) oraz Zintegrowanym Systemem Informacji Taksonomicznej (ITIS).

Opis gatunków

Istniejące obecnie cztery gatunki kwalifikowane do rodziny hieny (łac. Hyaeninae) różnią się od siebie głównie wielkością i szatą uwłosienia (kolorystyka i długość włosia):

Hiena cętkowana nazywana też plamistą

Gastrocycle [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

To największy gatunek w obrębie rodziny hien (Hyaeninae), dorastający 1,2 do 1,8 metra długości oraz 77 do 81 cm wysokości od łapy do ramienia (wysokość w kłębie). Waga u tego gatunku waha się w granicach od 40 do 86 kg. W przeciwieństwie do innych gatunków hien, samice hieny cętkowanej/plamistej są też o 10 procent cięższe i większe od samców. Ponadto płaszcz sierści u hien cętkowanych jest piaszczysty, żółtawy lub szary w kolorze (zgodnie z Animal Diversity Web ADW), z ciemnobrązowymi lub czarnymi plamami na większej części ciała. Nogi przednie są dłuższe i masywniejsze niż tylne, a brzuch, szczególnie po najedzeniu się, zwisa w dół niczym dziwna ciąża.

Hiena brązowa zwana też brunatną

Jest to drugi co do wielkości gatunek w obrębie rodziny hien (Hyaeninae), mający długość ciała od 130 do 160 cm i ważący od 34 do 72,6 kg. Hieny brązowe/brunatne można odróżnić od innych hien po długich, włochato-puszystych włosów, które są ciemnobrązowe lub czarne na górze ciała (na grzbiecie) i skracają się na ramionach i nogach, przechodząc w kolor brunatno-brązowy. Włosy na szyi rosną do ok. 30,5 cm długości, w przeciwieństwie do krótkich włosów na nogach, głowie i uszach. Ogon jest krótki i krzaczasto uwłosiony. Kończyny przednie są poziomo prążkowane i znacznie dłuższe oraz masywniej zbudowane, niż tylne nogi, co nadaje brązowej hienie wygląd zwierzęcia jakby zawsze wspinającego się na niewidzialne wzgórze.

Hiena pręgowana zwana też pasiastą

Just chaos [CC BY 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/2.0)]

Hieny te mają od 100 do 115 cm długości ciała oraz od 66 do 75 cm wysokości w kłębie (od łapy do ramienia). Ich ogony dodają kolejne 30 do 40 cm długości całemu ciału. Ważą od 26 do 41 kg. Hieny pasiaste/pręgowane mają ponadto długie włosy, które są koloru szarego lub słomkowatego. Ich kufa (pysk, przednia część głowy) jest czarna, a dalej na głowie, torsie i nogach hieny tego gatunku posiadają ładne czarne paski.

Hiena grzywiasta zwana też protel grzywiasty

Zdjęcie wykonane w „Zoo i ogród botaniczny w Cincinnati” przez Greg Hume [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]

Jest to najmniejszy gatunek współcześnie żyjących hien, ważący od 8 do 14 kg, przy długości ciała od 85 do 105 cm (około jednej czwartej z tego to ogon). Osobniki tego gatunku wyglądem przypominają hieny pasiaste o podobnej fakturze i kolorze futra.

Wymarła hiena jaskiniowa

Heinz-Werner Weber [CC BY-SA 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0)]

Był to plejstoceński podgatunek największej żyjącej obecnie hieny cętkowanej. Europejska hiena jaskiniowa znacznie przerastała jednak wielkością swoją afrykańską krewną, ponieważ jej masa ciała dochodziła do ok. 190 kg. Ówczesny zasięg występowania tego gat. ciągnął się od Półwyspu Iberyjskiego aż do wschodniej Syberii. Hiena jaskiniowa obecnie należy do najlepiej poznanych i zbadanych zwierząt epoki lodowcowej, a jej szczątki i ślady bytności odnaleziono w wielu jaskiniach omawianego terenu. Hiena jaskiniowa była wysoce wyspecjalizowana, nawet bardziej, niż jej współczesna afrykańska krewna. Polowała na ówczesną mega faunę, w tym przede wszystkim na pierwotne konie tarpany, prażubry i nosorożce włochate. Odkryto też ślady świadczące o tym, że hieny jaskiniowe walczyły i zabijały ówczesne wilki oraz lwy i niedźwiedzie jaskiniowe. Naukowcy nie odkryli jeszcze w pełni przyczyny wyginięcia tego gatunku. Przypuszcza się jednak, że mogła to być kombinacja wielu różnych czynników, w tym zmiany klimatyczne oraz konkurencja innych drapieżników i działalność ludzka. Wielkie hieny jaskiniowe żyły w tym samym czasie obok człowieka neandertalskiego. Ostatnie populacje hieny jaskiniowej zaczęły gwałtowniej maleć ok. 20 tys. lat temu, a zniknęły całkowicie w Europie zaledwie 14-11 tys. lat temu.

Siedlisko

Gdzie hieny żyją, zależy od ich gatunku. Hieny brunatne mają bardzo ograniczony zasięg i żyją tylko w Afryce Południowej, w tym na pustyni Kalahari i pustyni Namib. Zazwyczaj można je spotkać stadnie pomiędzy granicą Angoli i Namibii, a rzeką Orange w Republice Południowej Afryki. Istnieją ich dwie odrębne populacje określane jako podgatunki – jeden podgatunek żyje w południowej Zambii, Angoli i Mozambiku, a także w północno-wschodniej Ugandzie i Somalii.

Natomiast terytoria drugiego podgatunku rozciągają się do środkowej Tanzanii, Etiopii, Sudanu i Egiptu. Hieny cętkowane mają nieco większy zasięg występowania, żyjąc na południe od Sahary. Występują więc w całej Afryce Subsaharyjskiej i są najliczniejszymi dużymi drapieżnikami w Serengeti. Hieny pręgowane (pasiaste) mają z kolei największy zasięg występowania ze wszystkich omawianych gatunków. Żyją bowiem w północnej i północno-wschodniej Afryce, na Bliskim Wschodzie iw Azji, aż po południową Syberię. Hieny mogą przystosować się do prawie każdego siedliska, choć najbardziej preferują obszary trawiaste sawanny, ale także mogą żyć w lasach, na skrajach lasów, na subpustyniach i w górach do wysokości 3962,4 m n.p.m.

Zwyczaje

Hieny są bardzo towarzyskie i żyją w grupach zwanych klanami, które mogą liczyć maksymalnie nawet do ok. 80 członków. Samice są przy tym nie tylko większe od samców, ale również bardziej agresywne i dominują w swoich klanach. W przypadku największego gatunku hien cętkowanych, w ogóle wszystkie samice w hierarchii stada plasują się zawsze wyżej niż samce w takim klanie. Samice maja tu nawet fałszywe imitacje męskich penisów (specyficzny, zwisający twór skórny). Jednakże hieny brunatne, pręgowane i grzywiaste mają już stada-klany zdominowane przez samce.

Dieta i sposób odżywiania się hien

Hieny grzywiaste są mięsożercami, ale także i owadożercami. Bardzo lubią jeść termity, chociaż owady te wydzielają szkodliwe toksyny. Hieny zjadają je jednak bez szkody dla siebie, poprzez zlizanie ich z powierzchni za pomocą płaskiego, lepkiego języka. Mogą spożyć nawet do 30 tys. termitów każdej nocy. Pozostałe gatunki hien są już jednak typowymi drapieżnikami, co oznacza, że jedzą głównie mięso. Wiadomo, że wykorzystują zabijanie innych zwierząt do łatwych i szybkich posiłków, ale są też wielkimi padlinożercami. Polują głównie na zebry, antylopy, bawoły afrykańskie, czy hipopotamy. Jedzą też ptaki, szakale, jaszczurki, ryby, węże, lisy, jeżozwierze, jajka ptaków i gadów oraz owady.

Wielkość posiłku hien często zależy od wielkości ich stada-klanu. Klany współdziałają by upolować zdobycz. Więc na im większe zwierzę polują, tym więcej członków musi mieć taki klan, by udało się takie ofiary skutecznie zatrzymać i zabić. Hieny często ukrywają też dodatkowe pożywienie lub pozostałe resztki w wodopoju, ponieważ nic się nie może marnować. Hieny zjedzą i strawią każdą część zwierzęcia, w tym nawet kości i kopyta.

Rozmnażanie i potomstwo

Parowanie się samicy z samcem zazwyczaj dzieje się poza klanem. Samce i samice będą się tak kojarzyć po zalotach, co może trwać nawet i kilka dni. Później po ciąży trwającej około trzech miesięcy, samice rodzą od dwóch do czterech młodych. Hienie szczenięta są najpierw karmione mlekiem matki, podobnie jak u innych ssaków. Ich oczy są zamknięte przez pierwsze 5-9 dni. Matki w klanie dzielą się przy tym wzajemnie odpowiedzialnością za karmienie młodych. Pozostali członkowie stada przynoszą też jedzenie do legowiska dla młodych. W wieku 2 tygodni młode hien są już gotowe opuścić legowisko, choć nadal nie jedzą nic poza mlekiem samic przez pierwsze 6 miesięcy. Pozostają pod opieką matek i stada w sumie przez ponad rok. W wieku ok. 2 lat młode są już dojrzałe fizycznie i gotowe do opuszczenia matek. W sumie hieny zwykle żyją ok. 10-21 lat.

Ochrona gatunkowa

Według National Wildlife Foundation, na świecie żyje obecnie ok. 10 000 dorosłych hien. Jedynym drapieżnikiem, który zagraża hienom są ludzie. Zwierzęta te tracą swoje terytoria głównie z powodu rozwijającego się rolnictwa. Są często zabijane przez ranczerów, ponieważ atakują też zwierzęta gospodarskie. Mimo to, jedynie hiena brunatna jest obecnie kwalifikowana, jako zagrożona wyginięciem. Wynika to z faktu, że średnia globalna liczebność populacji tego gatunku jest szacowana na jedynie 10 000 dojrzałych osobników. Szacuje się, że ich liczebność może nadal zmniejszać się o 10% w ciągu następnych trzech pokoleń, co wyniesie ok. 24 lata.

Ciekawostki na temat hien

Oto kilka ciekawostek na temat tych niesamowitych zwierząt. Największy gatunek, hieny cętkowane mogą biec do 60 km/h i są też znane jako „śmiejące się hieny”, ponieważ wydają charakterystyczne dźwięki, które brzmią jak upiorny ludzki śmiech. Realnie w ich wydaniu nie jest to jednak śmiech, lecz dźwięki te oznaczają podekscytowanie lub zdenerwowanie, czy podporządkowanie się innej hienie stojącej wyżej w hierarchii stada. Hieny cętkowane mają też jednak 10 innych rodzajów wokalizacji, aby skutecznie komunikować się ze swoim klanem. Natomiast pozostałe hieny, w przeciwieństwie do hieny cętkowanej, zwykle nie hałasują i komunikują się głównie ruchami ciała. Hieny cętkowane mają też najsilniejszy nacisk szczęk przy gryzieniu, wśród zwierząt. Mogą przegryźć i zmiażdżyć każdą kość. Ciekawostką jest też, że Masajowie z Kenii i Tanzanii zgodnie z dawnymi zwyczajami często nadal zostawiają swoich zmarłych na pożarcie hienom, zamiast je pochować.

4 KOMENTARZE

  1. Chiena, to jest ta Markowska z 4 co ona na kszywdziie ludzkiej żyje i ja nie wiem jak tak można ludzi traktować ja byłam. U nadzorcy. To on muwi że nic się nie da zrobić bo to gachc jej jest i się parzą i to wie całe osiedle

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Exit mobile version