Strona główna Ciekawostki Jakie zwierzaki zasypiają na zimę? Sen zimowy czy hibernacja?

Jakie zwierzaki zasypiają na zimę? Sen zimowy czy hibernacja?

źródło: © http://www.ForestWander.com on Wikimedia Commons through a CC BY-SA 3.0 US license

Kidy ktoś mówi o zasypianiu na zimę od razu wyobrażamy sobie wielkiego brunatnego niedźwiedzia chrapiącego w grocie zasypanej śniegiem. Nie bez powodu też potocznym stało się powiedzenie „śpi jak suseł”, gdyż to zwierze również ma zwyczaj zapadania w sen zimowy.Pojęcie snu  zimowego jest różnie interpretowane przez badaczy. W powszechnym użyciu jest utożsamiane z hibernacją, nazywaną też hibernacją naturalną. Innym częstym określeniem jest: stan spoczynku lub letargu zimowego.

Sen zimowy (hibernacja naturalna)

Niektóre zwierzęta stałocieplne w okresie zimowym zapadają w fizjologiczny stan odrętwienia organizmu, który objawia się okresowym spowolnieniem procesów życiowych takich jak: spowolnienie akcji serca;  metabolizmu; oddychania; akcji mózgu, spadek temperatury ciała, obniżenia pobudliwości nerwowej. Stan ten trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, może być ciągły lub z krótkimi przerwami a poprzedzony jest gromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie lub robieniem zapasów pokarmu w gnieździe oraz zmianami w funkcjonowaniu gruczołów dokrewnych.

Przykładowe zwierzęta stałocieplne zapadające w sen zimowy:

Niedźwiedź brunatny

By Yathin S Krishnappa [CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons

Jest bardzo dużym drapieżnikiem. Jego waga dochodzi do 800 kg. Zamieszkuje górskie lasy. Przed zapadnięciem w hibernację naturalną gromadzi  w organizmie tkankę tłuszczową brunatną.  Schronienie na czas snu zimowego znajduje  w pieczarach, zaroślach lub wykrotach. W swej kryjówce zwanej gawrą zimuje długo, lecz nie zapada w całkowite odrętwienie i od czasu do czasu się budzi. Po tym okresie zwierzę traci na wadze nawet do 200 kg. dlatego wiosną aby uzupełnić masę ciała musi jeść dużo mięsa (upolowanego lub padliny) dopiero potem przechodzi na wszystkożerność. W okresie zimy, od grudnia do lutego samica rodzi od 2 do 4 młodych, które przez pierwsze 4 tygodnie są ślepe. Małe wychodzą po raz pierwszy na powietrze wiosną.

Jeże

By LazyDaisie [CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons

Jest to małe zwierzątko pokryte twardymi włosami (kolcami). Jeże prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Są samotnikami. Potrafią się wspinać i pływać. Są wszystkożerne ale głównie żywią się owadami. W klimacie umiarkowanym jeże zapadają w sen zimowy, zagrzebując się w stertach opadłych liści. Przed tym jednak nabierają masy ciała nawet do 100 % swojej wagi. W zimie jeże czasem budzą się zmylone chwilowym wzrostem temperatury do ponad 10 st.C. i wtedy tracą dużo zasobów energetycznych.

Nietoperze

By Eric Kilby from Somerville, MA, USA (Bat Cave) [CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons

Gatunków nietoperzy jest wiele nawet w samej Polsce. Są to jedyne zdolne do aktywnego lotu ssaki. Żywią się owadami, które zimą są nieaktywne. By przetrwać ten trudny okres zapadają na zimę w stan hibernacji. Dzięki obniżeniu temperatury ciała o ponad 30 °C i znacznemu spowolnieniu czynności życiowych, mogą przeżyć, korzystając jedynie z podskórnych zapasów tłuszczu. Zimowymi schronieniami nietoperzy są najczęściej różnego rodzaju podziemia, jak : jaskinie, sztolnie, piwnice itp. Hibernujące nietoperze budzą się co jakiś czas spontanicznie, aby napić się wody, załatwić pilne potrzeby fizjologiczne, czy też zmienić miejsce pobytu. Jeśli dodatkowe przebudzenia spowodują wyczerpanie się zapasów tłuszczu przed nastaniem wiosny, kończy się to śmiercią głodową zwierzęcia.

Borsuk

By Jonathunder [GFDL or CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons

Jest ssakiem wszystkożernym. Prowadzi życie nocne, dzień zwykle przesiaduje w norze, która ma często dość skomplikowaną budowę i jest utrzymana w znakomitej czystości. W tejże kryjówce borsuk zasypia z nastaniem mrozów. Jego sen zimowy nie jest ciągły. Podczas ocieplenia budzi się i wychodzi z nory celem zaspokojenia pragnienia lub upolowania jakiejś przekąski. Podczas snu zimowego jego organizm zużywa nagromadzony jesienią tłuszcz, przez co traci na wadze nawet do 7 kg.

Suseł

By Jonathunder [GFDL or CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons

Susły są zwierzętami stadnymi. Żyją w rodzinach i koloniach, które wspólnie zajmują dane siedlisko i wzajemnie ostrzegają się przed niebezpieczeństwami. Kolonie najczęściej liczą od 20–200 osobników. Susły prowadzą dzienny tryb życia. Ich aktywność zmniejsza się jesienią, kiedy przygotowują się do przetrwania zimy. Wtedy wejścia do nor zostają od środka zabudowane ziemią i utkane sianem. Na czas od października do marca zwierzęta zapadają w sen zimowy. Hibernują samotnie, każdy w oddzielnej norze. W tym czasie  zwierzęta te kilka razy przebudzają się na krótko, wtedy  zużywają znaczną część zgromadzonej energii. Podczas snu temperatura ich ciała obniża się do 1,8–2,0 °C,  serce spowalnia swoją pracę a organizm susła korzysta z zapasów tłuszczu zmagazynowanego w lecie i jesieni.

To tylko kilka przedstawicieli zwierząt które zapadają w sen zimowy i wszystkie są ssakami. Poza nimi na zimę zasypiają jeszcze: popielice, koszatki, świstaki, bobaki, chomiki i kilka innych.

W stan hibernacji naturalnej zapadają również zwierzęta zmiennocieplne: owady, pająki, węże a także płazy i gady. Nie są one w stanie funkcjonować w niskich temperaturach, dlatego każde z nich na swój własny sposób zabezpiecza się przed zimnem. Więcej na temat, dlaczego niektóre zwierzęta hibernują przeczytasz pod adresem https://www.zwierzosfera.pl/dlaczego-niektore-zwierzeta-hibernuja/

30 KOMENTARZE

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Exit mobile version