Strona główna Ciekawostki Zmiennocieplność gadów

Zmiennocieplność gadów

Zwierzę zmiennocieplne to takie, którego temperatura ciała jest zmienna i zależy od temperatury otoczenia oraz od zewnętrznych źródeł ciepła. Pomimo, że pojęcie to jest dość nieścisłe, a czasami może być mylące, jest ono jednak silnie ugruntowane w literaturze. Zmiennocieplność jest charakterystyczna dla większości zwierząt bezkręgowych oraz dla ryb, płazów i gadów.

Jak gady regulują swoją temperaturę

Gady mają zbyt niskie tempo przemiany materii aby mogło ono wpłynąć na ich temperaturę ciała. Tylko niektóre gatunki wykazują słabe zdolności termoregulacji. Można więc w uproszczeniu przyjąć, że temperatura ciała gadów jest zależna od otoczenia. Dla gadów podstawowym sposobem regulowania własnej temperatury jest poszukiwanie miejsc cieplejszych, nasłonecznionych lub  chłodniejszych i zacienionych. Gady często w godzinach rannych wygrzewają się na słońcu. W południe szukają cienia, a wieczorem ponownie szukają miejsc nasłonecznionych aby złapać resztki ciepła przed nocnym ochłodzeniem. Często też wykorzystują ciepło zakumulowane w podłożu np. przywierając do nagrzanego kamienia lub piasku. Albo wręcz przeciwnie, zakopują się aby dotrzeć do chłodniejszych warstw.

Optimum termiczne

Wszystkie te opisane czynności mają na celu utrzymanie odpowiedniej temperatury. To jest temperatury, w której ich procesy życiowe przebiegają w sposób optymalny. Ta pożądana temperatura nazywana jest “optimum termicznym”, jest to pewien dość wąski zakres temperatury określony dla poszczególnych gatunków. 

Gady są bardzo ciepłolubne większość z nich najlepiej czuje się w temperaturze pomiędzy 27°C a 40°C. Jednak nie jest to regułą i np. hatteria preferuje zaledwie 16°C–22 °C (najmniej ze wszystkich gadów). Dla żółwi optimum termiczne to 25°C do 30°C jednak zachowują aktywność w dość szerokim zakresie temperatur. Przykładem może tu być żyjący w Polsce żółw błotny który jest aktywny już przy zaledwie 5°C. Natomiast żółw grecki niekiedy jest aktywny już w temperaturze 12°C-13°C. Pomimo że jego optimum temperaturowe to 25°C-27°C. Odchylenia od temperatury optymalnej mają wpływ na szybkość zachodzących procesów metabolicznych zwierzęcia. Ponadto duże lub gwałtowne zmiany mogą doprowadzić nawet do śmierci zwierząt. 

Czy wahania temperatury są dla gadów dobre

W warunkach naturalnych gady często są narażone na wahania temperatury. Chociażby ze względu na różnice termiczne między dniem a nocą lub porami roku. Wspomniane różnice, okazują się jednak być wskazane dla zwierząt. Gdyby nie one, to gady musiałyby utrzymywać wysoką aktywność przez długi okres czasu, a to byłoby dla nich szkodliwe. Co więcej, gady które były przetrzymywane w temperaturze optymalnej przez kilkanaście tygodni, zaczęły wykazywać nadczynność tarczycy a czasami kończyło się to nawet ich śmiercią. Nocne ochłodzenie zmniejszające tempo przemiany materii jest więc pożądanym, naturalnym zjawiskiem.

Sen zimowy

Umiejętność obniżania procesów metabolicznych umożliwia gadom przetrwanie w niesprzyjających warunkach chociażby w okresie jesienno – zimowym. Wraz z obniżaniem się temperatury reakcje fizjologiczne spowalniają ,a zwierzę popada w odrętwienie zwane snem zimowym. Kiedy temperatury wzrastają, organizm zwierzęcia ponownie się aktywizuje i wraca do normalnego funkcjonowania.

Długość snu zimowego zależy od warunków klimatycznych. Przykładowo w Ameryce Północnej czy Skandynawii może on trwać nawet do 9 miesięcy. Natomiast w basenie morze śródziemnego sen nie przekracza 4 miesięcy. Zdolności do adaptacji niektórych gatunków są tak duże, że mogą one znosić nawet krótkotrwałe zamarznięcie. I tak np. żółw stepowy przeżywa spadek temperatury ciała nawet do -5°C. Zazwyczaj jednak część słabszych osobników nie przeżywa długotrwałej i mroźnej zimy. W stan podobny do snu zimowego część gatunków zapada również podczas suchego i gorącego lata, chroniąc się tym samym przed przegrzaniem i odwodnieniem. W niektórych przypadkach ten letni sen może łączyć się z zimowym, a zwierzę pozostaje aktywne jedynie przez kilka wiosennych miesięcy.

BRAK KOMENTARZY

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Exit mobile version