Żywienie domowe psa – tania i zdrowa dieta

Żywienie psów można podzielić na dwie kategorie: pierwsza to karmy gotowe, druga to żywienie domowe. Jeśli chodzi o to pierwsze, do wyboru mamy karmy komercyjne suche i mokre. Natomiast żywienie domowe to samodzielnie przygotowane posiłki dla psa. Mogą być podawane na surowo lub gotowane. Z racji, że psy są jednymi z bardziej popularnych zwierząt domowych, na rynku zoologicznym mamy spory wybór gotowych pokarmów przeznaczonych dla psów. Dostępne są także dodatki paszowe ułatwiające samodzielne przygotowywanie posiłków. To, jaki model żywienia wybierzemy, zależy od nas i od preferencji naszego zwierzaka.

Czym jest żywienie domowe?

To pokarm zbilansowany i przygotowany przez właściciela dla psa. Taki posiłek musi dostarczać niezbędnych składników odżywczych i kalorii na odpowiednim poziomie, zgodnie z zapotrzebowaniem psiego organizmu. Do przygotowania dawki używamy mięsa, podrobów, mięsnych kości oraz warzyw i owoców. Dawka pokarmowa może być podawana na surowo, wtedy mówimy o diecie BARF czy RAW. Można także poddawać posiłki tylko po gotowaniu. Zarówno jeden i drugi wybór jest dobry. Należy tylko pamiętać, że przy niektórych stanach chorobowych nie powinno podawać się diety surowej.

Układając dietę domową dla psa (czy w formie gotowanej, czy surowej), należy:

• Określić zapotrzebowanie na energię metaboliczną, uwzględniając jego masę ciała, stan fizjologiczny, aktywność fizyczną oraz warunki bytowania,
• Na podstawie zapotrzebowania na energię określić zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze, mineralne i witaminy,
• Wybrać surowce, które posłużą do przygotowania pokarmu,
• Zbilansować dobową dawkę pokarmową pod względem składników odżywczych, witamin i minerałów; na tym etapie uwzględniamy suplementy i inne dodatki bioaktywne,

Zapotrzebowanie można określić w oparciu na normy żywieniowe opracowane przez FEDIAF.

Czym NIE jest żywienie domowe?

Często niepoprawnie podciąga się pod nią żywienie odpadkami ze stołu lub podawaniem samego mięsa. Jadłospis dla psa nie powinien zawierać resztek naszych posiłków! Ludzkie posiłki zawierają za dużo soli i są zbyt mocno przyprawione. Pieprz, chili, ziele angielskie i inne składniki poprawiające smak ludzkiego jedzenia podrażniają psi układ trawienny, skutkując biegunkami, wymiotami, wzdęciami i innymi problemami gastrycznymi. Jedzenie dla ludzi może także zawierać trujące lub szkodliwe dla psów produkty. Cebula, czosnek, winogrona, grzyby, czekolada są toksyczne dla psów! Podawanie samego mięsa także nie jest żywieniem domowym i może doprowadzić do niedoborów.

Zalety samodzielnie przygotowanego posiłku

Do najważniejszych zalet należy fakt, że:

• Wiemy, co je nasz pies
W przypadku samodzielnie przygotowanego posiłku mamy pewność co i w jakiej ilości zostało użyte. Sami wybieramy komponenty, widzimy też, jakiej są jakości.
• Łatwiej dostosować do indywidualnych potrzeb/ predyspozycji smakowych
Jeżeli nasz pies ma nietolerancję pokarmową lub nie lubi jakiegoś mięsa czy warzywa, po prostu wykluczamy go z diety. Jeżeli obserwujemy, że ma zbyt luźną kupę po większej ilości podrobów- też dostosowujemy ich ilość w posiłku. Ma stwierdzony niedobór/nadmiar danego pierwiastka/witamin w surowicy – zwiększamy/zmniejszamy ich podaż. 
• Niższe koszty żywienia
Średnie dzienne koszty żywienia są znacznie niższe w porównaniu do żywienia karmami. O ile nie wybieramy zakupów w najdroższych sklepach lub egzotycznych mięs.
• Smak
Domowe posiłki, są znacznie atrakcyjniejsze Pod względem konsystencji i smaku. Psy z reguły szybko przyzwyczajają się do domowego żywienia. Ponadto takie posiłki nie mają zbędnych dodatków takich jak ulepszacze smaku, barwniki, cukry czy konserwanty.

Trudności wynikające z żywienia domowego

Niestety ten model żywienia ma także pewne wady:

• Czasochłonność
Przygotowanie posiłków wymaga czasu. Porcje można przygotowywać codziennie lub na kilka dni poświęcając w jednym dniu więcej czasu. Najpierw należy kupić produkty, ułożyć przepis, następnie poważyć wszystkie składniki, pokroić lub zmielić, po porcjować i przygotować do zamrożenia. Przygotowanie takich porcji na miesiąc wymaga więcej poświęconego czasu niż zakup karmy raz na miesiąc. 
• Wymaga wiedzy
Posiłek musi dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Należy obliczyć zapotrzebowanie na kalorie, białko (w tym niezbędne aminokwasy), tłuszcz oraz składniki mineralne i witaminy. Później powinno się przeliczyć zawartość tych składników w posiłku. Należy także zachować proporcje pomiędzy ilością poszczególnych komponentów. By, to wszystko zrobić jak należy, opiekun musi mieć wiedzę i chęci.
• Robiony źle, może szkodzić
Posiłki robione ,, na oko” często będą dostarczać za dużo lub za mało poszczególnych składników odżywczych. Przy nie odpowiedniej podaży kalorii- zazwyczaj za dużej, nie trudno o nadwagę i otyłość u psa. Źle zbilansowana dieta może także doprowadzić do hiperwitaminoz. Szczególnie tutaj należy uważać na zawartość witaminy A.  Zbyt duża ilość tłuszczu może doprowadzić do otłuszczenia narządów wewnętrznych. Nieodpowiedni stosunek Ca:P może powodować problemy z kośćcem.

Komponenty

Największą część domowej diety stanowi mięso. Jest to źródło pełnowartościowego białka i tłuszczu. Można wykorzystać różne rodzaje mięsa – wołowina, jagnięcina, kurczak, indyk, kaczka, konina, królik, mięso przepiórcze itp. W przypadku diety gotowanej także z wieprzowiny. Mięsem, którego unikamy w diecie surowej to dziczyzna i ostrożnie z wieprzowiną! Ważne jest przede wszystkim, by mięso było zdrowe i świeże! W diecie psa, jako źródło łatwostrawnego białka, mogą znaleźć się również ryby, a dodatkowo ryby morskie, które są cennym źródłem kwasów tłuszczowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Zadbajmy jednak, aby były pozbawione ości i ugotowane. W przypadku podawania ryb na surowo bezpiecznymi są dorsz, okoń, flądra, pstrąg, łosoś, szczupak, tuńczyk. Nie podajemy ryb z puszki lub wędzonych! Innym bardzo istotnym elementem psiej diety są podroby. Bogate w witaminy i minerały doskonale uzupełniają posiłek. Tak samo, jak w przypadku mięsa bardzo ważna jest różnorodność stosowanych produktów. Ważnym elementem psiej diety jest wątroba – bogata w witaminy A, E, D, K oraz witaminy z grupy B. Jest również bogata w cynk, mangan, selen i żelazo. To szczególny podrób, traktowany jako suplement witaminy A. Ilość podawanej wątroby musi być kontrolowana, aby nie przedawkować tej witaminy (nie może stanowić więcej niż 5%). Podobnie jak z mięsem unikamy podrobów z dzików i surowych podrobów wieprzowych! Ryzyko zarażenia psa śmiertelnym dla niego wirusem choroby Aujeszkiego. W przypadku gotowanej diety można podawać podroby wieprzowe. 

Psy zjadają swoje ofiary wraz z kośćmi. I także mogą się znaleźć w misce psa. Kości przede wszystkim zawierają bardzo dużo wapnia, który równoważy fosfor znajdujący się w mięsie. Kości dla psa muszą być podawane w postaci surowej – wtedy nie stanowią zagrożenia dla naszego pupila. Wybierając kości, musimy dostosować ich wielkość do możliwości psa. Ważne jest to, aby to były mięsne kości (np. skrzydła, szyje, żebra) – otoczone mięsem i skórą. Ich ilość także musi być kontrolowana-zbyt duża podaż, może powodować zatwardzenie. W sytuacjach, gdy pies nie może spożywać kości, należy suplementować mu wapń za pomocą naturalnych dodatków (skorupki jaj, cytrynian wapnia), aby dobrze zrównoważyć stosunek wapń:fosfor w diecie psa. Kolejnym komponentem są warzywa i owoce. Nie są obowiązkowe, ale można je stosować jako źródło witamin i włókna pokarmowego. Poprzez obserwację psa, jego kup i wyniki badań ustalimy optymalną ich zawartość. Aby, ułatwić psu trawienie musimy wcześniej odpowiednio przygotować produkty roślinne. Najlepiej podawać je w postaci pulpy warzywno-owocowej. Podczas przygotowywania posiłków można używać zarówno świeżych, jak i mrożonych produktów. Warzywa strączkowe i kapustne, których nie należy podawać psom w nadmiarze, ponieważ mogą powodować wzdęcia.

Dodatki

Przy dobrze suplementów i ich ilości należy uwzględnić aktualne badania, masę ciała, wiek, kondycję, ewentualne choroby i dolegliwości psa. Suplementy można  podzielić na dwie grupy: podstawowe i uzupełniające.

Do podstawowych należą:

• Drożdże browarnicze (witaminy z grupy B ),
• Algi morskie (źródło jodu),
• Tran (bądź inne źródło witaminy D),
• Olej z łososia bądź z kryla (kwasy omega 3 i 6)
• Hemoglobina – dopasowujemy do wyników psa oraz do pozostałych elementów diety. Jeśli korzystamy z mięs o niskiej zawartości żelaza, może pojawić się konieczność dołączenia hemoglobiny (krew w postaci świeżej bądź suszonej bez żadnych dodatków).
• Należy także uwzględnić żółtka w diecie psa,
• Jeżeli nie podajemy kości, dodajemy do dawki mączkę ze skorupek bądź cytrynian wapnia.

Czego unikać?

• Surowego mięsa i podrobów z dzika i podrobów wieprzowych (może ona zawierać wirusy nieszkodliwej dla ludzi choroby Aujeszkyego, która dla psów jest śmiertelna);
• Roślin cebulowych;
•  Kawy, herbaty, czekolady, grzybów, alkoholu, ciasta drożdżowego, maku;
•  Ryb wędzonych i z puszek
•  Nieświeżych komponentów w szczególności mięsa i podrobów o zmienionym kolorze lub nieprzyjemnej woni
•  Pieczywa
• Podawania niezbilansowanej diety
• Nabiału

Domowe jedzenie dla psa, które jest przygotowywane tylko z myślą o czworonogu, może zastąpić gotową karmę. Warunkiem jest jednak odpowiednia wiedza i umiejętności. Jeśli nie potrafimy przyrządzić posiłków dla zwierzęcia zawierających właściwą ilość białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin oraz makro- i mikroelementów, powinniśmy zrezygnować z tego pomysłu lub udać się na konsultację z zoodietetykiem.

Autor: Katarzyna Radwan